Wychodząc naprzeciw trendom, które mają na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych, a przede wszystkim w trosce o środowisko naturalne Gmina Nielisz przystąpiła do opracowania i wdrażania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Nielisz na lata 2021-2027 (PGN).

Poprzedni dokument pn. „Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Nielisz” miał przyczynić się do osiągnięcia celów, które zostały określone w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020. Komisja Europejska obecnie określiła ramy polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030. Wyznaczone zostały ponownie trzy główne cele:

• ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55%,
• zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych o minimum 40%,
• zwiększenie efektywności energetycznej o nie mniej niż 36-39%.

W grudniu 2019 r. został przyjęty przez Komisję Europejską w ramach nowego pakietu klimatycznego tzw. Europejski Zielony Ład (European Green Deal), w którym podniesiono cel UE dotyczący redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. – aż do 55% w stosunku do roku 1990 i ostatecznie neutralność klimatyczną do 2050 roku.

Na polskim gruncie dokumenty, które przyjęto na szczeblu krajowym i które odnoszą się wprost do celów wyznaczonych przez Unię Europejską, stanowią: „Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021-2030” oraz „Krajowa Strategia Niskoemisyjna”, ten drugi dokument odnosi się krajowej strategii długoterminowej do roku 2050.

Pomimo wielu działań jakie Gmina Nielisz podejmowała w latach poprzednich wciąż konieczne są dalsze starania, które mają ograniczyć wpływ gospodarki na zmiany klimatu. Określone ramy dotyczą przede wszystkim redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych oraz znacznej poprawy efektywności energetycznej, co zapewni mniejsze spalanie paliw kopalnych, a w efekcie poprawę bezpieczeństwa energetycznego oraz poprawę jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia, jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Nielisz na lata 2021-2027 (Plan) jest przede wszystkim dokumentem strategicznym, którego celem jest określenie wizji rozwoju Gminy w kierunku gospodarki niskoemisyjnej.

Natomiast w ujęciu lokalnym zadaniem Planu jest uporządkowanie i organizacja działań podejmowanych przez Gminę sprzyjających realizacji ww. celów.

Podstawowym wymiarem PGN jest obszar geograficzny Gminy Nielisz. W analizie stanu aktualnego dokonano oceny stanu środowiska, oceny energochłonności i emisyjności oraz analizy stanu i potencjału technicznego, ograniczenia zużycia energii i redukcji emisji z uwzględnieniem analizy:

• jakości powietrza,
• emisji CO₂ przez budynki użyteczności publicznej,
• emisji CO₂ przez budynki mieszkalne,
• odnawialnych źródeł energii (OZE),
• czynników klimatycznych,
• energii elektrycznej,
• oświetlenia ulic i placów.

W związku ze zobowiązaniami państwa polskiego, dotyczącymi redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, redukcji zużycia energii finalnej oraz redukcji zanieczyszczeń do powietrza dla niniejszego PGN zostały wyznaczone następujące cele, których osiągnięcie przewiduje się na rok 2027:

• wzrost liczby budynków komunalnych, mieszkalnych, użyteczności publicznej objętych termomodernizacją,
• rozwój i poprawa jakości ciepłownictwa, przede wszystkim źródeł ciepła,
• ograniczenie „niskiej emisji” z mieszkalnictwa,
• wzrost wykorzystania OZE w gospodarstwach indywidualnych i przedsiębiorstwach,
• wzrost liczby zmodernizowanych systemów grzewczych i wprowadzonych w tym zakresie technologii wykorzystujących odnawialne źródła energii,
• wzrost liczby zmodernizowanego oświetlenia ulicznego,
• wzrost liczby zmodernizowanego oświetlenia w budynkach użyteczności publicznej,
• kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców Gminy,
• ograniczenie zużycia i kosztów energii używanej przez odbiorców,
• wprowadzenie nowoczesnych technologii w budownictwie.

Celem PGN jest stworzenie strategicznych kierunków, podjęcie których jest niezbędne dla poprawy stanu powietrza atmosferycznego na terenie Gminy Nielisz oraz wypracowanie mechanizmów do uzyskania korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych z działań służących zmniejszaniu niskiej emisji na terenie Gminy. W ramach przygotowania PGN została wykonana inwentaryzacja zużycia energii i emisji CO₂ z terenu Gminy Nielisz. Dokonano także analizy możliwości redukcji zużycia energii wraz z ekonomiczno-ekologiczną oceną efektywności działań. Ustalone zostały ponadto zasady monitorowania i ewaluacji wyników prowadzonej polityki ekologiczno-energetycznej na terenie Gminy Nielisz.

Ponadto w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Nielisz przedstawiono wyniki inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla dla roku bazowego 2020 oraz opisano metodologię przeprowadzenia inwentaryzacji. Zadania do realizacji ujęto w harmonogramie realizacji przedsięwzięć, w którym przedstawiono zadania planowane do podjęcia, terminy realizacji zadań oraz orientacyjne koszty realizacji zadań.

W przedmiotowym dokumencie przedstawiono również potencjalne źródła finansowania zadań oraz proponowane wskaźniki monitoringu realizacji PGN. Odniesiono się do obszarów zagrożeń realizacji działań Planu Gospodarki Niskoemisyjnej - przeanalizowano i zestawiono mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia realizacji zaproponowanych działań czyli dokonano tzw. analizy SWOT dla realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej.

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej będzie niezbędnym dokumentem, umożliwiającym ubieganie się o przyznanie środków pomocowych z budżetu Unii Europejskiej w nowej perspektywie finansowej na lata 2021-2027. Niniejszy dokument umożliwi również spełnienie obowiązków nałożonych na jednostki sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej, wynikające z ustawy z dnia 20 kwietnia 2021 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2166).

 Dokumenty do pobrania:

• Załącznik Nr 1 do Uchwały nr L/380/2023 Rady Gminy Nielisz z dnia 20 grudnia 2023 r.